Jezuïeten: mythe en werkelijkheid
- Lezingen georganiseerd door "Zomaar een dak Universiteit Antwerpen"
- https://www.facebook.com/events/3002784796646738/
09-nov-2021: Ignatius van Loyola 1491-1556: van carrièreman tot heilige - hoezo?
- Spreker: Nikolaas Sintobin (reeds 30 jaar Jezuïet, o.a. in Antwerpen ; en de laatste 9 jaar als internet pastor in Amsterdam)
Inleiding
- Jezuïeten verschijnen in veel complot-theorieën, en worden soms als anti-protestanten aanzien. Allemaal zever.
- Maar er zijn ook veel blijken van appreciatie, zoals "Why a 16th-century saint is a model of modern management - Nearly 500 years ago, St Ignatius showed how to lead a global enterprise" (Financial Times 15 oct 2017) - https://www.ft.com/content/6ac731d6-a52d-11e7-9e4f-7f5e6a7c98a2
- Goeie timing: Precies 500 jaar geleden kreeg Ignatius zijn bekering in Pamplona.
Autobiografie "Het verhaal van de pelgrim" (VvdP)
1491
Geboren (aan het eind van de middeleeuwen en het begin van de moderne tijd), in het ouderlijk kasteel van Loyola (Baskenland).
1560-1521
Schildknaap, diplomaat (in Burgos, Segovia, Avila, Sevilla, ...), met een druk amoureus leven (o.a. met dochter van keizer Karel V ; en elders reeds een kind gemaakt, maar bleef ongetrouwd)
Maar op 20-mei-1521 krijgt hij, in Pamplona (waar hij, als lid van het Spaans leger, tegen het Franse leger vocht) een kanon-bal te incasseren, die zijn linker-knie en rechter-been verwondt. Een gewone soldaat werd bij zo'n wonde meteen gedood ; hijzelf (van betere komaf) werd teruggevoerd naar zijn thuis (Loyola), waar hij (als 30-jarige, in een tijd waarin de levensverwachting 36 jaar was) lang het ziekbed moest houden.
Tijdens zijn revalidatie thuis vond hij alginder slechts 2 boeken: geen ridder-romans, maar "vrome" boeken (over St. Franciscus van Assisi, Jezus & Petrus, heiligenlevens), die hij dan maar, met zijn buitengewone vermogen tot reflectie, en inbeelding/fantasie, begon te lezen.
Het lezen van boeken ('s morgens: die vrome boeken, in de namiddag: ridder-verhalen) veroorzaakten beide bij hem een rust / passie / vreugde... maar met verschillende gevoelens (VvdP#1):
- zijn vreugde van de ochtend bleef ;
- de vreugde van de namiddag ebde al snel weg.
- een luisteren naar het gevormde & biddende hart.
- een methode dus niets te maken had met emocratie.
- een pedagogie van de terugblik... op zoek naar de ideale verhouding tussen hart (verlangen) - verstand - wil (keuzes).
- leren vertrouwen in diepste verlangen, en
- een leven lang groeien in die onderscheiding
... met als resultaat, bij Ignatius: diens overgave aan de VREUGDE.
Zijn eerste beslissing (VvdP#13) was: om meteen, en voorgoed, te vertrekken uit het kasteel van Loyola. Twintig jaar lang (1521-1540) bleef hij onderweg, op zoek.
Het werd voor hem een enorme strijd
- tegen zijn ijdelheid, en
- voor innerlijke rust !
1521-1524
...was een leven van een dusdanig overdreven "gebed & ascese" (om indruk te proberen maken op God), dat het resultaat was:
- depressie (met bijna zelfmoord), en
- zijn lichamelijke gezondheid onherstelbaar beschadigd (maag & nieren).
1524-1535
...werd voor hem een kwestie van "geloofwaardigheid":
- overdag studie-tijd (eerst in Spaanse universiteiten, nadien in het Parijse Sorbonne)
- en 's nachts ziekenverzorging (van terminale pest-lijders), als "mysterie (d.w.z. rechtstreekse, onbemiddelde Gods-ervaring) van de dienstbaarheid".
In 1534 had hij reeds 7 man rond zich verzameld, die samen, in Montmartre, hun eerste geloften aflegden:
- gelofte van "armoede",
- gelofte van "zuiverheid" (m.a.w. geen seks, geen relaties - ook niet met één partner)
- ... maar geen gelofte van "gehoorzaamheid", simpelweg omdat ze nog geen idee hadden bij welke christelijke orde ze eigenlijk thuishoorden.
- (nadien kwam er toch nog een gelofte van "gehoorzaamheid", en zelfs een vierde: gelofte van "zending").
Over de uitdaging van onderscheiding:
ONDERSCHEIDING is een een affectieve-, een gevoels-ervaring, op voorwaarde dat je vooraf het volgende hebt gedaan:
- je hart ijken (vormen, voeden) binnen een bepaalde religieuze traditie (hint: christendom is hierbij ideaal, met Jezus als "leermeester van het hart")
- jezelf informeren (m.a.w. door het VERSTAND) ; m.a.w. geen magie, geen deus-ex-machina
De ONDERSCHEIDING zelf heeft drie karakteristieken:
- de uitkomst/aankomst is open/onbekend, niet van tevoren bekend. Dit vergt een inwendige vrijheid & beschikbaarheid/vertrouwen/geloof. Het impliceert: durf luisteren, m.a.w. ge-HOOR-zaam zijn... in het besef "God zorgt, en schept, verder, tot op vandaag. Dat is diens voorzienigheid, diens voorzienende liefde"
- Vreugde (als rust / vertrouwen / kracht) is het kompas, de richtingwijzer. Hint: daarentegen is droefheid (boosheid, ergernis, haat, pijn, leegte) een doodlopende weg, ook al kennen precies deze negatieve gevoelens een sterke aantrekkingskracht (en zijn ze daardoor zelfs verslavend). Dit zijn allemaal plekken waar je niet geleefd hebt, waar je eerder "verdwaald van" dan "dichter bij" God was. Advies: ga, in zo'n geval, terug stroomopwaarts, om uit te vissen van waar die droefheid komt, en waar je kan omschakelen naar vreugde. Kortom: besteed, bij voorkeur, je aandacht aan die vreugevolle plekken/momenten (waar jij mens wordt).
- MAGIS = meer / zeer / verdere groei (levenslang), op het spoor naar het verlangen naar God (als diens eindeloze energie).
Bij dit alles geldt "strijd is de regel". D.w.z.
- geen onderscheiding mogelijk zonder pijnlijk los-scheurende bewegingen
- leg de lat voldoende hoog (om te vermijden dat je "gestrand in middelmatigheid" wordt)
Vb. slot-toespraak van Paus Franciscus , bij Gezinssynode (2014):
"Personally I would be very worried and saddened if it were not for these temptations and these animated discussions; this movement of the spirits, as St Ignatius called it (Spiritual Exercises, 6), if all were in a state of agreement, or silent in a false and quietist peace. Instead, I have seen and I have heard – with joy and appreciation – speeches and interventions full of faith, of pastoral and doctrinal zeal, of wisdom, of frankness and of courage: and of parresia."
27-sep-1540
...werd de stichting van de gemeenschap van Jezuïeten (Societas Jesu) goedgekeurd door Paus Paulus III... en kon hun werking echt beginnen, initieel ZONDER colleges (want die beschouwde Ignatius als vaste gebouwen wiens muren je opsloten, terwijl een Jezuïet moest kunnen rondtrekken, onder het motto "jullie klooster is de straat")
1548
Met de stichting van het collega van Messina (1948) kwam er toch een koerswijziging, nl. de uitvinding van "middelbaar onderwijs" (als "humaniora").
1556
Dood van Ignatius (65 jaar), met als erfenis: een wereldse spiritualiteit.
1599
Eerste handboek van Jezuïtische pedagogiek, die de begeleidingscultuur transponeert naar onderwijs, via vragen als "hoe word jij, als leerling, geraakt? Hoe ga jij verantwoordelijkheid nemen?"
--
BOEK "Geestelijke Oefeningen"
...met als motto in paragraaf 233: "in alles, en alle dingen, God liefhebben & (zinvol) dienen".
.
Wat kan jij thuis hiermee aanvangen?
- Ignatiaans Bijbel-gebed - https://biddenonderweg.org/
- Ignatiaans Retraites - https://www.ignatiaansbidden.org/
- BOEK "Vertrouw op je gevoel: Leren keuzes maken met Ignatius van Loyola" (Nikolaas Sintobin) - https://books.google.be/books?id=QJoMEAAAQBAJ&printsec=frontcover&hl=nl&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false
Recensie
Podcast
--
23-nov-2021: "Wat beweegt het hart van jezuïeten?"
Bastiaan Van Rooijen sj
Mark Rotsaert sj
Ignatiaanse spiritualiteit
...is: (een overal werkzame) God die te vinden is in alle dingen, door een zoekende mens. Het is een “Kijken hoe God woont in de schepselen:
- in de elementen door ze het bestaan te geven,
- in de planten door ze te doen groeien,
- in de dieren door ze te voeden,
- in de mensen door hun verstand te geven.
- woont Hij ook in mij,
- door mij het bestaan te geven,
- mij te bezielen,
- mij te doen voelen en
- mij verstand te geven”.
Zo zoek je God in jezelf:
Dit vinden van God is een actief gebeuren
Hierbij is de concrete actie (als "grote werk") het BIDDEN, om zo vertrouwdheid te kweken met hoe God werkzaam is in de wereld, en in mijn leven. Dus:
- HOE zoek je God? Via het LEVENSGEBED.
- WAAR zoek je God? In je eigen hart.
LEVENSGEBED
...is een methode om je eigen hart te onderzoeken, via een terugblik, een "samen met God terug kijken" (naar de voorbije dag, of je leven tot hiertoe, of de belangrijke beslissingen in je leven, ...), via drie invalshoeken:
- "dank u wel" / "grazie" (positieve belevenissen) ; m.a.w. een ontwikkelen van DANKBAARHEID ;
- "sorry" / "scuzi" (negatieve belevenissen) ;
- "alstublieft" / "prego" (hoe ga ik, van hier, verder).
Sleutel hierbij is het letten op je gevoelens, met vreugde als kompas:
- positieve gevoelens (vreugde, rust, vertrouwen, kracht) fungeren als richtingwijzer ;
- negatieve gevoelens (boosheid, ergernis, leegte) blijken een doodlopende weg.
Vanaf hier begint de "geestelijke onderscheiding":
- Op basis van bovenstaande verschillen in gevoelens (die je catalogiseert onder "goed" of "niet goed")
- kies je voor vreugde,
- en op basis daarvan maak je een keuze (hoe je verder gaat).
Het wordt dagelijks beoefend, met onbekende uitkomst !
Het is een contemplatie-in-actie, van elke Jezuïet (d.i. eenieder die
- de "GEESTELIJKE OEFENINGEN" heeft gedaan
- en door die oefeningen veranderd is)
Deze "GEESTELIJKE OEFENINGEN" duren 30 dagen, in STILTE & GEBED met/rond het leven van Jezus. Elke week focus je hierbij op een ander aspect:
- Week-01: jezelf ;
- Week-02: actieve Jezus (al predikend, wonderend doend) ;
- Week-03: lijdende Jezus ;
- Week-04: Verrijzenis (a.h.v. Bijbel-boek "Handelingen van de Apostelen").
M.a.w. de drie laatste weken bestaat uit: het leven van Jezus bekijken - beschouwen - contempleren - navolgen.
Contemplatie is hierbij IN STILTE kijken naar Jezus (bv. voorstellen hoe hij geleefd heeft, wat hij gevoeld heeft, ...), om zo jouw waardering & liefde voor die persoon te doen groeien, a.h.v.
- Gods aanwezigheid in het hart
- de blik (op figuur van Jezus) die jezelf verandert
...met als bedoeling:
- eerst: kijken naar Jezus ;
- en hierdoor, vanuit groeiende vertrouwdheid met God,
- uitvissen hoe je God kan dienen in de wereld
Bemerk de volgorde: van rust naar actie, van contemplatie naar werk... om te komen tot dat aha-moment dat je
- Jezus wilt navolgen in zijn Gods werk,
- verlangt tot meewerken aan Gods arbeid.
Precies hiertoe dient de Jezuïeten-vorming:
- RUST: eerst noviciaat (2 jaar bidden, met bijhorende "testen"), en nadien verdere studies
- ACTIE: werk
...maar beide fases zijn "contemplatief in actie". Ref. Jeroen Nadal: "zelfs wanneer we werken, contemplatief zijn".
- https://cardoner.eu/ignatiaanse-spiritualiteit/teksten-van-jeroen-nadal/
- https://cardoner.eu/jezuieten-geschiedenis-van-de-orde/jeroen-nadal-ingenieur-van-de-ignatiaanse-manier-van-handelen/
- https://www.jezuieten.org/ignatiaanse-spiritualiteit/ignatiaans-gebed/gebedsvormen/contemplatief-in-
- de-actie/
- https://igniswebmagazine.nl/kerk/contemplatie-en-actie/
- http://nikolaassintobin.blogspot.com/2009/06/stopwoord.html
Het is dus een kwestie van iets van God te ervaren, of vinden, in je werk.
En door jouw eigen ervaringen groeit jouw eenheid van contemplatie & actie.
Die EENHEID blijkt uit het feit dat voor een Jezuïet Jezus & God te vinden zijn in het openbare, sociale en culturele domein... want God is overal aktief, en overal te vinden.
Zoek daarom jouw aansluiting bij Gods werk van genezing & omvorming van je omgeving.
Hoe? Door, via jouw vertrouwdheid met het levensgebed, te leren leven met de ogen van God.
...en dit alles "Tot de meerdere glorie van God" - "MAGIS" (als een "restless desire for greater things"). Het is een steeds verder gaande, doorgaande uitnodiging om dichter bij de ander & de Ander te komen, een leven lang, in verbondenheid met het verlangen (je droom) in jezelf.
Q&A
- Q1: Ga je, door je zozeer te engageren in het "horizontale" (lijdende mensen helpen) niet het "verticale" (transcendente) contact verliezen? Wat is dan nog het verschil tussen jouw aanpak, en die van al die andere - meer seculiere - sociale werkers ?
- A1: Hoe schitterend / mooi / kunstzinnig een kathedraal ook is, in het midden van dat gebouw staat een kruis met een lijdende, bloedende Jezus... die de kern is & blijft van het christendom. En wij zoeken precies die lijdende Jezus terug op, bij de (lijdende) medemens.
Wandeltip:
--
Reacties
Een reactie posten